بلوک‌ سبک ساختمانی بیشتر به عنوان پرکننده‌ غیر باربر در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هرچند بلوک‌های ساختمانی بر اساس مشخصاتی مثل چگالی و مقاومت فشاری به رده‌های مختلفی تقسیم بندی ‌می‌شوند، اما در کل معمولا توخالی بوده و در آن‌ها از مواد پرکننده‌ طبیعی و مصنوعی سبک، به علت اضافه کردن خواصی مثل مقاومت در برابر صدا، آتش، رطوبت و غیره استفاده شده است. در این مقاله قصد داریم که به بررسی دو نوع بلوک سبک که در ساختمان آن‌ها از لیکا و لیپر استفاده شده است بپردازیم پس برای بررسی مشخصات، کاربردها، ویژگی‌ها و تفاوت‌های این دو بلوک همراه آرکا بلوک باشید.

لیکا چیست؟

اسم لیکا یا دانه رس سبک منبسط شده از کلمات Light Expanded Clay Aggregate(LECA) گرفته شده است. لیکا نتیجه انبساط خاک رس در کوره گردانی تحت حرارت 1200 درجه سانتی گراد می‎باشد. این سبک دانه‌ها تقریبا کروی شکل هستند و لمسی زبر و ناهموار دارند. اگر به صورت میکروسکوپی دانه لیکا را مورد مطالعه قرار دهید،  متوجه تخلخل زیاد ولی ریزی در سطح آن خواهید شد. رنگ لیکا در سطح خارجی قهوه‌ای و در داخل سیاه رنگ می باشد. لیکا به علت وجود همین خلل و فرج وزن بسیار کمی داشته و عایق صوتی مناسبی محسوب شده و از هدایت حرارتی بسیار پایینی برخوردار است. همچنین پایداری شیمیایی این دانه رسی و مقاومت آن در برابر آتش آن را به گزینه‌ای خوب برای استفاده به عنوان پرکننده در بلوک سبک بتونی که بلوک لیکا نامیده می‌شود، تبدل کرده است.

لیپر چیست؟

لیپر  (LIPER)بر خلاف لیکا که اسم محصول خاصی است، اسمی تجاری بوده و برای اشاره به بلوکی که در آن از سیمان، دانه صنعتی پرلیت، پوکه کرپ، میکروسیلیکا، الیاف پروپیلن و طبیعتا آب و برخی افزودنی‌های دیگر استفاده شده، به کار می‌رود. ترکیب پرلیت به عنوان یک جامد آمورف شیشه‌ای آتشفشانی که از شکلی کروی، متخلخل و سبک برخوردار است در کنار الیاف پلی پروپیلن، مقاوت حرارتی بسیار خوب و هدایت حرارتی بسیار پایینی را برای این نوع از بلوک ایجاد کرده و همچنین استفاده مواد نام برده شده در بلوک لیپر خاصیت عایق صوتی و پایداری شیمیایی مناسبی را برای آن فراهم کرده است. وزن مواد تشکیل دهنده نیز بسیار سبک می‌باشد.

مشخصات فیزیکی بلوک لیکا و بلوک لیپر

• بلوک لیکا

بلوک لیکا معمولا در ابعاد 5X  10 X 20 (بلوک ابعاد آجر) تا ابعاد 20X  25 X 49 (دیواره تو خالی هشت جداره با 21 سوراخ) سانتی متر  در ایران تولید شده، و وزن مخصوص بیشینه آن به صورت توپر 1090 کیلوگرم بر متر مکعب و وزن مخصوص بیشینه آن در کمترین حالت(دیواره توخالی دوجداره) 625 کیلوگرم بر متر مکعب است. همچنین این بلوک سبک دارای مقاومت فشاری حداقل 20 کیلوگرم سانتی متر مربع و حداکثر 45 کیلوگرم بر سانتی متر مربع بوده و میانگین مقاومت فشاری 7 روزه لیکا در آن 80 کیلوگرم بر سانتی متر مربع و وزن مخصوصش 1050 کیلوگرم بر متر مکعب می‌باشد. دانه بندی لیکا نیز از 0 تا 25 میلیمتر بوده و رنج 0-2 میلیمتری بیشترین وزن مخصوص را به خود اختصاص داده است.(520 تا 620 کیلوگرم بر متر مکعب)

• بلوک لیپر

بلوک لیپر نیز مانند لیکا در ابعاد آجر لیپر 5X  10 X 20 تا ابعاد 15X  20 X 50( بلوک سه جدار سوپر لیپر 14) و یا 20X  20 X 40( بلوک لیپر 20) سانتی متر در ایران تولید شده، و وزن مخصوص بیشینه آن 700 تا 1000 کیلوگرم بر متر مکعب است. بلوک سبک لیپر دارای مقاومت فشاری حداقل انواع آن 23 کیلوگرم بر سانتی متر مربع( لیپر 7) و حداکثر 29 کیلوگرم بر سانتی متر مربع(سوپر لیپر 14) است.

با توجه به این مشخصات طبیعی است که این بلوک‌ها به عنوان پرکننده استفاده بیشتری داشته، زیرا از وزن مرده کمتری نسبت به بلوک‌های سیمانی توپر برخوردارند. همچنین با توجه به چگالی در دسته بلوک سبک رده دو طبق استاندارد ایران طبقه بندی ‌می‌شوند.

ویژگی‌های بلوک لیپر و بلوک لیکا

• بلوک لیپر

بلوک لیپر با افت صوتی 50 الی 56 Db عایق صوتی بسیار خوبی بوده و همچنین با ضریب انتقال حرارتی 0.761 تا 1.09 W(ژول بر ثانیه) بر Km² (اختلاف دما بین سطح و سیال اطراف در متر مربع) و نیز مقاومت حرارتی 0.917 تا 1.314 W بر Km² در مقابل انتقال حرارت مقاومت بسیار خوبی را نسبت به سایر بلوک‌ها از خود نشان می‌دهد. این بلوک بیش از 180 دقیقه در دمای 1200 درجه سانتی‌گراد در مقابل آتش مقاومت کرده و میزان جذب آب آن 190 کیلوگرم بر متر مکعب می‌باشد. همچنین به علت وجود ترکیباتی مثل پرلیت مقاومت شیمیایی این بلوک نیز بسیار بالا بوده و به علت وجود الیاف پلی پروپیلن به خوبی برش خورده و پرتی ایجاد نمی‌کند.

• بلوک لیکا

افت صوتی بلوک لیکا به طور میانگین 46 Db است و بنابراین عایق صورتی مناسبی محسوب می‌گردد. همچنین با هدایت حرارتی میانگین 2 W بر Km² در مقابل انتقال حرارت مقاومت مطلوبی از خود نشان داده و در برابر آتش سوزی نیز بسیار مقاوم می‌باشد. این بلوک سبک به علت اینکه لیکا خود در دمای 1200 درجه پخته شده، قابلیت تحمل این دما را به مدت بیشتر از 2 ساعت دارد. میزان جذب آب در آن به علت وجود دانه‌های رسی بالا بوده ولی مطابق با استاندارد‌های ایران است. وجود لیکا مقاومت شیمیایی بسیار خوبی را برای این بلوک ایجاد نموده است اما در هنگام برش ممکن است با پرتی مواجه شوید.

کاربردها و تفاوت‌ها

از نظر کاربرد در صنایع ساختمانی، هر دو بلوک به عنوان پرکننده دیواره‌ها و سقف مورد استفاده قرار داشته ولی بلوک سبک لیکا نسبت به بلوک سبک لیپر مقاومت حرارتی و افت صوتی کمتری دارد.. اما مقاومت فشاری بهتری را نسبت به لیپر از خود نشان می‌دهد. همچنین قیمت بلوک سبک لیکا معمولا ارزانتر از قیمت بلوک سبک لیپر بوده، اما در بعضی از برش‌ها پرتی ایجاد می‌کند.